Ryby żyjące w jeziorach i rzekach Ziemi Zaborskiej

Ryby są to zmiennocieplne kręgowce wodne oddychające skrzelami i poruszające się za pomocą płetw. Są niezwykle zróżnicowane pod względem budowy zewnętrznej i wewnętrznej, ubarwienia, oraz przystosowania do warunków œśrodowiska. Stanowią one najliczniejszą grupę, bo ponad połowę, współcześnie żyjących kręgowców. Na œwiecie znanych jest blisko 30 tys. gatunków żyjących współcześnie. Polsce występuje około 120 gatunków ryb.

Płoć (płotka) (Rutilus rutilus) jest to ryba z rodziny karpiowatych. Występuje ona w całej Europie z wyjątkiem Półwyspu Iberyjskiego, zlewiska Adriatyku, Grecji oraz północnej Skandynawii. Występuje także we wszystkich wodach słodkich w Polsce, a także w wodach przybrzeżnych Bałtyku. Płocie żyją w stadach oraz żerują gromadnie. Są to ryby bardzo płochliwe i ostrożne. Osiągają: 30-40 maksymalnie 50 cm długości i 0,5 - 2 kg wagi. Niektóre z nich żerują w morzu, a trą się w wodach słodkich. Stanowią one pokarm dla szczupaków, sandaczy, sumów oraz boleni. Żywią się zarówno pokarmem roślinnym jak i zwierzęcym.

      Samice osiągają dojrzałość płciową w 3-4 roku życia przy długości ok. 10 cm, a samce o rok wcześniej. Tarło ich odbywa się zazwyczaj na przełomie kwietnia i maja przy temperaturze 15-16°C. Ikra zaś ginie przy temperaturze poniżej 8°C. Składana jest zazwyczaj na roślinach. Samica o długości 10 cm składa około 2500 ziaren ikry. Wylęg następuje po upływie około 12 dni, zaś po 20 dniach wylęg napełnia pęcherz pławny i rozpoczyna aktywne życie. Ciało pokrywa się łuską przy długości około 5 cm. Płoć rośnie wolno, w wieku 10 lat osiąga długość 22 cm. Żyje do 15-18 lat.

Szczupak (Esocidae) jest to ryba z rodziny szczupakokształtnych. Występuje na północnej półkuli Ziemi. Ciało jego jest wydłużone i pokryte drobnymi łuskami. Może osiągnąć maksymalnie 1,8 metrów długości. Jest to ryba drapieżna, która żywi się innymi rybami i kręgowcami.

Okoń (Perca) jest to rodzaj drapieżnych ryb słodkowodnych zaliczanych do okoniokształtnych. W Polsce występuje jeden z trzech gatunków tej ryby. Występuje on w większości słodkowodnych zbiorników oraz w przybrzeżnych wodach Bałtyku. Dorasta średnio do 25-30 cm długości, lecz zdarza się, że nawet do 50 cm. Osiąga wagę 3 kg, ale najczęściej nie przekracza 1 kg . Ma duży pysk, drobne, srebrne łuski. Jest szorstki w dotyku. Okonie żyją w stadach, tuż przy dnie, blisko krzaków, kamieni i innych kryjówek. Największe ławice tworzą małe okonie, a większe sztuki pływają zwykle w mniej liczebnych grupach. Tarło odbywa się w kwietniu-maju, przy brzegach. Samica składa 15 000 - 20 000 jaj.

Węgorz (Anguillidae) jest to ryba z rodziny ryb węgorzokształtnych. Większą część życia spędzają w wodach słodkich. Tarło zaœczęsto odbywają w ciepłych wodach oceanicznych. Ciało węgorza jest bardzo długie, a w części ogonowej bocznie spłaszczone. Płetwa grzbietowa i odbytowa są połączone ze sobą płetwą ogonową. Nie ma płetw brzusznych, za to posiada małe płetwy piersiowe. Ryba ta ma wąskie otwory skrzelowe.

Leszcz (Abramis brama) jest to słodkowodna ryba wywodząca się z rodziny karpiowatych. Występuje niemal na całej Europie, zachodniej Azji, a także na Syberii. W Polsce pospolity jest w dużych jeziorach, rzekach i w przybrzeżnej strefie Bałtyku. Bytuje on w głębokich słodkich wodach stojących, zasobnych w osady mułowe. Charakteryzuje się wydatnym brzuchem i grzbietem, a także ryjkowato wysuniętym otworem gębowym. Leszcz żyje w stadzie: gromadnie odbywa tarło, zespołowo żeruje, a także zimuje w wielkich grupach. Tarło tejże ryby odbywa się przy temperaturze 13-18°C, zaśœwylęg zdrowych larw odbywa się w temp. 19-22°C. Żywi się zwierzętami zamieszkującymi osady denne. Dzięki właściwościom swojego aparatu gębowego jest w stanie zasysać muł, a następnie wypluwać go i wyszukiwać cząstki pokarmu.

Karp (Cyprinus carpio) jest to ryba wywodząca się z rodziny karpiowatych. W normalnych warunkach przebywa w wodach stojących lub wolno płynących. Często też jest hodowany do celów spożywczych, przez co został rozprzestrzeniony na terenie niemal całego świata. Występuje prawie we wszystkich strefach klimatycznych. Siedliskiem karpia są nizinne jeziora i stawy hodowlane. W cieplejszych okresach występują w płytkich przybrzeżnych wodach, a w chłodniejszych - przy dnie. Odżywia się bezkręgowcami bentosowymi, a w hodowli dokarmiany jest sztucznie. W czasie żeru wydaje odgłosy przypominające mlaskanie. Jest bardzo ostrożny i płochliwy. Może żyć nawet ponad 20 lat. Karp jest rybą bardzo płodną, bo na 1 kg masy ciała samicy przypada średnio 100-200 tys. ziaren ikry. Z powodu zbyt niskiej temperatury wody, w polskich wodach nie odbywa naturalnego tarła. Odmiany hodowlane zaśœsą wyższe, grubsze i bardziej odporne na choroby. W Polsce jednym z głównych centrów hodowli karpia jest Dolina Karpia w Kotlinie Oświęcimskiej. Rekordowa notowana waga osobnika to 48,36 kg (w 1998 r.).

Lin (Tinca tinta) jest to słodkowodna ryba z rodziny karpiowatych. Ciało lina jest pokryte drobnymi łuskami, głęboko osadzonymi w pokrytej śluzem skórze. Ma charakterystycznie zaokrąglone płetwy. Żyje w niezbyt głębokich, mulistych i obficie porośniętych roślinami wodach rzek i jezior. Hodowany jest również w gospodarstwach stawowych. Występuje w niemal całej Europie prócz Islandii, północnej Szkocji, Skandynawii, Dalmacji, Grecji, Krymu. Spotykany także w wodach słonawych, np. w przybrzeżnej strefie Bałtyku. Hodowlana odmiana, zw. złotym linem jest w naszym klimacie popularną rybą ozdobną, która często jest spotykana w przydomowych oczkach wodnych i stawkach. Osiąga długość max.70 cm i wagę do 6 kg . Żywi się bentosowymi bezkręgowcami. Jest gatunkiem bardzo ciepłolubnym, aktywniejszym nocą. Zimę spędza zagrzebany w mule. Tarło rozpoczyna w połowie czerwca. Samica składa nawet do 1,9 mln jaj na 1 kg swej wagi przylepiając je do roślin wodnych. Młode wylęgają się po 3 dniach. Dojrzałość płciową osiągają po 3-4 latach.

Amur biały (Ctenopharyngodon idella) jest to ryba z wywodząca się z rodziny karpiowatych. Występuje w nizinnych rzekach Chin oraz w dorzeczu Amuru. Aklimatyzowany został również w Europie, w tym także w Polsce, gdzie hoduje się go w bardzo wielu zbiornikach wodnych, a z czasem został przesiedlany również do rzek. Został introdukowany na prawie wszystkich kontynentach. Amur biały dorasta do 150 cm długości i 45 kg wagi. Ciało jego jest wydłużone, nieznacznie bocznie spłaszczone, walcowate z szeroką głową. Grzbiet jego jest koloru brunatno zielonego, a boki srebrzystego. Ciało jego pokrywa dużej wielkości łuska. Młode osobniki żywią się zooplanktonem, dorosłe zaśœzjadają głównie roślinność wodną. Ryba ta żyje w grupie, która liczy kilka lub kilkanaście osobników. Przy temperaturze wody wynoszącej 12°C rozpoczyna on żerowanie. Zimuje również w grupie, w pobliżu dna. W tym czasie nie pobiera żadnego pokarmu, a ciało jego pokrywa się grubą warstwą śluzu. Amur biały żyje ok. 15 lat. Dojrzewają zaśœw 6-7 roku życia. Tarło odbywa się od kwietnia przez całe lato w strefie prądowej dużych rzek i przy temp. 20-23°C. W Polsce amur biały nie rozmnaża się w warunkach naturalnych. Sztuczne tarło przeprowadza się w czerwcu i lipcu.

Karaś (Carassius) jest to rodzaj ryb z rodziny karpiowatych. Występuje w zbiornikach wodnych i rzekach prawie w całej Polsce. Zamieszkuje płytkie, zarastające roślinnością zbiorniki wodne oraz małe, wypłacone i ciepłe jeziora z bogatą roślinnością. Długość ryby wynosi 20-35cm, zaś waga jego często nie przekracza 2-2,5kg. Dojrzałość płciową osiągają w 3-4 roku życia. Tarło odbywa się od maja do lipca. Samica składa 150 000-300 000 jaj. Czas inkubacji wynosi 3-7 dni. Żywi się larwami owadów, niewielkimi skorupiakami, mięczakami. W warunkach normalnych żyje od 5 do 10 lat, zaś w hodowli nawet do 25 lat.

Karaś srebrzysty (Carassius gibelin) jest to słodkowodna ryba z rodziny karpiowatych. Ze względu na pierwotne siedlisko, potocznie nazywany jest również Japończykiem. Występuje w środkowej i wschodniej Europie oraz w zlewiskach Morza Czarnego, Morza Kaspijskiego, Jeziora Aralskiego i Morza Azowskiego. Grzbiet jego jest stalowo granatowy, a boki srebrzyste. Przeciętna długość ciała wynosi do 15-35cm, a jego masa wynosi ok. 1,5kg. Żywi się bentosowymi bezkręgowcami, a rzadko roślinami. Na większości obszaru Polski i Zachodniej Europy populacje karasia srebrzystego składają się wyłącznie lub niemal wyłącznie z samic. Rozmnażanie takich populacji odbywa się na drodze ginogenezy, polegającej na tym że w tarle uczestniczą samce innych gatunków z rodziny karpiowatych, których plemniki, nie uczestnicząc w zapłodnieniu, stymulują do partenogenetycznego rozwoju komórki jajowej samic karasia srebrzystego. W pozostałych populacjach tarło odbywa od maja do lipca, samica składa przeciętnie ok. 150 000 jaj.

Sielawa (Coregonus albula) jest to ryba z rodziny łososiowatych. Zamieszkuje głównie jeziora w zlewisku Morza Bałtyckiego, a także w dorzeczu górnej Wołgi, w Anglii, Szkocji i jeziorze Waginer w Bawarii. W Polsce często spotykana w czystych oraz chłodnych jeziorach. Grzbiet jej jest koloru od brązowego przez ciemnoszary do niebieskawego, a boki zaœ srebrzyste. Osiąga od ok. 30-45cm długości. Masa jego wynosi max ok. 1kg. Sielawa prowadzi ławicowy tryb życia i jest bardzo wrażliwa na zawartość tlenu w zbiorniku wodnym. Dojrzałość płciową osiąga w 2-3 roku życia, a tarło odbywa od listopada do grudnia. Wtedy to samica składa od 2-20 tys. jajeczek, zaś narybek przebywa w powierzchniowych warstwach wody. Żywi się planktonem.

Ukleja (Alburnus alburnus) jest to gatunek ryby z rodziny karpiowatych. Występuje w niemal całej Europie, z wyjątkiem Szkocji, Irlandii, północnej Skandynawii oraz zachodniej części Półwyspu Bałkańskiego. Żyje w stadzie, w wodach stojących i wolno płynących. W dzień przebywa przy powierzchni wody, nocą schodzi głębiej. Ryba ta osiąga 10-20 cm długości oraz 10-40 g wagi. Ciało jej jest wydłużone, bocznie spłaszczone, a pokrycie stanowią delikatne srebrzyste łuski. Ukleja żywi się zooplanktonem oraz owadami i ich larwami. Tarło odbywa od maja do czerwca w strefie przybrzeżnej jezior lub w płytkich rzekach. Samica wtedy składa od 3000 do 10 000 jaj. Trze się kilkakrotnie w odstępach co 10-14 dni. Żyje od 3 do 6 lat.

Krąp (Blicca bjoerkna) jest to ryba z rodziny karpiowatych. Jest często mylona z leszczem. Różni się jednak nieco odmiennym ubarwieniem ciała oraz mniejszą i delikatniejszą łuską u krąpia. Żywi się planktonem i drobnymi zwierzętami wodnymi. Tarło odbywa w maju i czerwcu na płyciznach w licznych stadach. Samica wtedy składa na roślinach do 100.000 jaj. Występuje on w słodkich wodach całej Europy. Przeciętnie dorasta do 30 cm (maks. 36 cm) i 0,5 kg wagi (maks. 1 kg).

Kleń (Leuciscus cephalus) jest to gatunek słodkowodnej ryby z rodziny karpiowatych. Występuje w prawie całej Europie z wyjątkiem wysp Morza Śródziemnego, Portugalii, Irlandii, Islandii i północnej Szkocji oraz dorzecza Wołgi, Uralu, Tygrysu i Eufratu. Spotyka się ją w rzekach, jeziorach, zbiornikach zaporowych i zatokach morskich. Przeciętnie osiąga długość 40-50 cm i 2-3 kg wagi, maksymalnie dorasta do 60 cm . Ciało klenia jest lekko bocznie spłaszczone i pokryte dużymi, obrzeżonymi łuskami. Grzbiet jego jest koloru szarobrązowego z zielonym odcieniem, boki srebrzyste, a brzuch jasny. Są to ryby wszystkożerne. Zjadają zarówno rośliny, mięczaki, jak i inne ryby. Dojrzałość płciową samce osiągają w wieku 3-4 lat, a samice w wieku 6-7. Kleń trze się w kwietniu i maju w temperaturze powyżej 18 °C. Samica składa około 60 tys. ziaren ikry na kilogram masy ciała. Inkubacja trwa 3-6 dni. W wieku 10 lat osiąga dł. ok. 30-33 cm i często krzyżuje się z płocią i ukleją.